Ερώτηση από Βουλευτές της Νέας Δημοκρατίας, μεταξύ των οποίων ο κ. Δημήτριος Δ.Χριστογιάννης, προς τον Υπουργό Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής κ. Γιάννη Μανιάτη σχετικά με τις απορίες στα έωλα επιχειρήματα του Υπουργού και Υφυπουργού Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής

Αθήνα, 19-3-2014

Σε συνέχεια του ενημερωτικού σημειώματος του ΥΠΕΚΑ για το νομοσχέδιο «Ρυθμίσεις για την

1. Αναφέρετε ότι θα πρέπει να εξυγιανθεί ο ειδικός λογαριασμός του άρθρου 40 Ν.2773/1999 και κατ’ επέκταση συνολικά η εγχώρια αγορά ενέργειας η οποία λόγω της ύφεσης αντιμετωπίζει σοβαρά προβλήματα τα οποία μεταφέρονται από τον έναν κρίκο της ενεργειακής αλυσίδας στον άλλο. Σύμφωνα με το νομοσχέδιο, αυτό το βάρος θα πρέπει να το επωμιστούν κατά κύριο λόγο οι φωτοβολταϊκοί σταθμοί, και μάλιστα με ένα και μόνο πιστωτικό τιμολόγιο, να κάνουν αναδρομική περικοπή κατά 35% στον περσινό τζίρο τους (έχοντας ήδη κάνει περικοπή 25-30%), ούτως ώστε να αποκαταστήσουν το έλλειμμα του ΛΑΓΗΕ. Γιατί το κόστος αυτό να κληθούν να το επιστρέψουν κυρίως αυτοί οι σταθμοί, ενώ τα αιολικά και οι μονάδες φυσικού αερίου (ειδικότερα οι μονάδες φυσικού αερίου οι οποίες ευνοήθηκαν από μια σειρά ρυθμίσεων του παρελθόντος) θα μπορούσαν να συμμετέχουν με ένα λίγο μεγαλύτερο ποσοστό από το 10% ούτως ώστε να μηδενιζόταν το έλλειμμα με δικαιότερο τρόπο; Γιατί δεν συμμετέχει η ΔΕΗ σε αυτό; Γιατί ένα μέρος του ελλείμματος να μην καλυφθεί από το πλεόνασμα που προέκυψε από την επιτυχημένη συμφωνία του Πρωθυπουργού για την μείωση κατά 15% της τιμής προμήθειας από τον κεντρικό προμηθευτή της χώρας με αναδρομική ισχύ της από 01-07-2013;

2. Αναφέρετε ότι θα μηδενιστεί το εν λόγω έλλειμμα στο τέλος του 2014 σύμφωνα με τη μνημονιακή υποχρέωση, που αποτελεί και προαπαιτούμενο για την εκταμίευση της δόσης. Φυσικά και θα πρέπει να επιτευχθεί αυτό ούτως ή άλλως, αλλά με ένα πιο αναίμακτο τρόπο χωρίς να ωθούνται στην φτωχοποίηση συγκεκριμένες ομάδες παραγωγών. Σε κάθε περίπτωση αυτό θα πρέπει να γίνει με μεγαλύτερη προσοχή και σοβαρότητα σε σχέση με τον προηγούμενο σχεδιασμό που είχατε κάνει στον Ν. 4093/2012 ούτως ώστε να επιτευχθεί ο στόχος.

3. Αναφέρετε ότι η ο μη μηδενισμός του ελλείμματος οδηγεί την Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας να αποφασίσει υπέρογκες αυξήσεις για το ΕΤΜΕΑΡ οι οποίες θα εφαρμοστούν από την 1η Απριλίου 2014, μετά μάλιστα από τρίμηνη παράταση. Αυτό από μόνο του γεννά εύλογα το ερώτημα, γιατί το νομοσχέδιο δεν συζητήθηκε νωρίτερα με όλους τους εμπλεκόμενους φορείς; Γιατί ακόμα και σήμερα αποτυπώθηκε χωρίς κανένα ουσιαστικό σχεδιασμό;

4. Αναφέρετε ότι το νομοσχέδιο εντάσσεται στο πλαίσιο των προσπαθειών για τη μείωση του ενεργειακού κόστους συνολικά και πως έχουν ήδη γίνει πολλές παρεμβάσεις προς αυτή την κατεύθυνση (σταδιακή άρση παλαιότερων στρεβλώσεων κλπ) και θα γίνουν και άλλες, τόσο στο ρυθμιστικό πλαίσιο όσο και με το σχεδιασμό για το άνοιγμα της αγοράς και την ανάπτυξη υγιούς ανταγωνισμού προς όφελος των καταναλωτών. Στη στρατηγική αυτή, εντάσσεται και η συγκεκριμένη παρέμβαση που μειώνει το ενεργειακό κόστος όχι μόνο σήμερα αλλά και στο μέλλον, αφού αφορά εγγυημένες τιμές σε βάθος maximum τριακονταετίας μετά και την παράταση των συμβολαίων. Εύλογα λοιπόν αναρωτιέται κανείς ότι εφόσον σκοπός είναι η συνολική μείωση του ενεργειακού κόστους, ανεξαρτήτως του τρόπου παραγωγής της ενέργειας, με την δυνατότητα μάλιστα και νέων παρεμβάσεων στην κατεύθυνση αυτή, γιατί να αποκλειστεί στο μέλλον η εξίσωση των τιμών πώλησης της ενέργειας όλων των παραγωγών ΑΠΕ και ΣΗΘΥΑ μετά την απόσβεση τους, με αυτές του κόστους ηλεκτροπαραγωγής από λιγνίτη;

5. Τέλος αναφέρετε πως είναι σημαντικό να υπενθυμιστεί ότι ανάλογες παρεμβάσεις έχουν γίνει ή γίνονται σε πολλές χώρες της Ε.Ε. με κυριότερο παράδειγμα αυτό της Ισπανίας. Ενώ ο ίδιος ο Επίτροπος Ενέργειας έχει αποδεχθεί τέτοιου είδους παρεμβάσεις τονίζοντας ότι δεν πρέπει οι επενδύσεις αυτές να ξεπερνούν ένα εύλογο ποσοστό απόδοσης (ύψους 7,5%) που στη χώρα μας το ξεπερνά κατά πολύ ακόμα και μετά το συγκεκριμένο νομοσχέδιο. Η αλήθεια βέβαια είναι ότι η Επιτροπή Ενέργειας συνιστά την αντικατάσταση του συστήματος «feed-in tariff» με το σύστημα «feed-in premium» και παράλληλα την επιδότηση μόνο των «ανώριμων τεχνολογιών» με έναν τρόπο ευέλικτο ώστε να ανταποκρίνεται στα μειούμενα κόστη του εξοπλισμού. Από την άλλη όμως καλεί τα κράτη-μέλη να αποφεύγουν τις αιφνιδιαστικές ή τις αναδρομικές παρεμβάσεις. Εδώ βέβαια θα πρέπει να τονιστεί ότι σύμφωνα με τα κόστη κατασκευής των φωτοβολταϊκών σταθμών, η τεχνολογία θα μπορούσε να χαρακτηριστεί, χωρίς κατάχρηση, ως ανώριμη μέχρι και τα τέλη του 2011. Όσον αφορά δε, το παράδειγμα της Ισπανίας είναι τουλάχιστον ατυχές, με τους μικροεπενδυτές να βρίσκονται σε απόγνωση (κόκκινα δάνεια), τις τέσσερις μεγαλύτερες εταιρίες σε εγκατεστημένη ισχύ να έχουν προσφύγει στα δικαστήρια κατά του ισπανικού κράτους και την πέμπτη μεγαλύτερη εταιρία (ΙΚΕΑ) να παραδίδει τα κλειδιά των φωτοβολταϊκών της σταθμών στις τράπεζες. Αυτήν την κατάληξη θέλουμε να έχουμε;

1. Αναφέρετε την 5έτη παράταση στα συμβόλαια με εγγυημένο εισόδημα για 20 και 25 χρόνια. Στα καινούργια συμβόλαια προβλέπεται βέβαια η παράτασή τους κατά 5έτη, όμως με τιμή πώλησης στα 0,08€/kWh, και τα ετήσια έσοδα εκείνη την περίοδο, μικρότερα των εξόδων. Είναι απορίας άξιον βέβαια γιατί με το ίδιο σχέδιο νόμου προβλέπεται ίδια παράταση και για τους αιολικούς σταθμούς, για τους οποίους το 5ετές δώρο αυτό σημαίνει και 5ετή επέκταση των ίδιων ακριβώς κερδών που έχουν και σήμερα! Το να δίνεται μισή πληροφορία δεν σημαίνει οτι δε πρέπει να αναζητούμε και την άλλη μισή...

2. Αναφέρετε στην κατάργηση της έκτακτη εισφοράς η οποία λέτε ότι είναι πολύ μικρότερη παρέμβαση, καθώς η έκτακτη εισφορά είχε επιβληθεί πρώτον χωρίς λεπτομερή παραμετροποίηση (π.χ. δεν λάμβανε υπόψη τη χρήση δημόσιας ενίσχυσης), και δεύτερον, αφορούσε στο τζίρο των επενδύσεων, πράγμα που δεν ισχύει τώρα. Στο σχέδιο νόμου περιέργως προβλέπεται πως όποιος φωτοβολταϊκός σταθμός έχει λάβει ή αναμένεται να λάβει κάποια επιδότηση θα αποζημιώνεται λιγότερο και δεν υπολογίζεται ότι δικαίωμα να ενταχθούν σε τέτοια προγράμματα είχαν μόνο οι παλιοί φωτοβολταϊκοί σταθμοί οι οποίοι και υλοποιήθηκαν μέχρι το 2011. Ωστόσο δεν συνυπολογίζεται ότι η επιδότηση δεν έχει εκταμιευτεί ακόμα, και ότι έχει ήδη απομειωθεί το 30% αυτής, λόγω τόκων. Επίσης κάθε επενδυτής έχει πληρώσει  περίπου 10.000€ σε μελέτες για να ενταχθεί στα προγράμματα αυτά. Στην πραγματικότητα ακόμα και αν αφαιρεθεί η επιδότηση από το κόστος της επένδυσης, το τελικό κόστος παραμένει μεγαλύτερο, και κατά συνέπεια, ο χρόνος απόσβεσης επιμηκύνεται αντιστοίχως. Για την υλοποίηση δε, των φωτοβολταϊκών σταθμών οι παραπάνω επενδυτές χρησιμοποίησαν σχεδόν διπλάσια ίδια κεφάλαια. Αυτό φυσικά συνέβαινε σύμφωνα με τους χαρακτηρισμούς της Ευρωπαϊκής Επιτροπής επειδή η τεχνολογία μέχρι εκείνο το χρονικό διάστημα ήταν «ανώριμη». Επίσης θα πρέπει να ληφθεί σοβαρά υπόψη ότι ο μεγάλος όγκος έργων κατασκευάστηκε από τα μέσα του 2012 και μετά, όταν όλοι είχαν γνώση για το έλλειμμα του ΛΑΓΗΕ και παρόλα αυτά προχωρούσαν στην επένδυση αυτή. Γιατί λοιπόν να θεωρηθεί, ότι η παραμετροποίηση σε αυτό το σχέδιο νόμου, έγινε προσεκτικότερα και λεπτομερέστερα αφού τα οικονομικά στοιχεία αποδεικνύουν το αντίθετο;

3. Αναφέρεται ότι όλες οι παρεμβάσεις έχουν γίνει σε πλήρη συμφωνία με τις Τράπεζες, οι οποίες έχουν δεσμευτεί σε συγκεκριμένα ανταποδοτικά που θα παρουσιαστούν στη Βουλή. Αν και στο νομοσχέδιο δεν γίνεται αναφορά για τη συμμετοχή των τραπεζών, αναφέρεται ότι αυτό είναι σε συμφωνία με αυτές. Αφού λοιπόν έχουν δεσμευτεί σε εσάς για συγκεκριμένα ανταποδοτικά οφέλη, γιατί δεν τα αποκαλύψατε ταυτόχρονα με την εμφάνιση του νομοσχέδιου ούτως ώστε να έχουμε μια καλύτερη εικόνα για το σχέδιο σας;

Πάλι τεχνιέντως ξεχνάτε να μας πείτε ακόμα αν ποτέ είχατε καμιά συζήτηση και με τις Συνεταιριστικές Τράπεζες της χώρας;  Ποια είναι και η δική τους άποψη; Αφού και εκείνες έχουν χρηματοδοτήσει πλήθος τέτοιων επενδύσεων.

4. Αναφέρετε ότι έχετε κάνει ειδική πρόβλεψη για τους αγρότες και θερμοκήπια (από τις μειωμένες τιμές που προσφέρονται παίρνουν επιπλέον 10%), όπως άλλωστε είχε γίνει ειδική πρόβλεψη για τις συγκεκριμένες κατηγορίες και σε όσα μέτρα έχουν παρθεί έως σήμερα (π.χ. πολύ μικρότερη έκτακτη εισφορά). Στην πραγματικότητα βέβαια, οι αγρότες θα έπρεπε να είχαν βοηθηθεί πολύ νωρίτερα, ώστε να μπορούσαν να υλοποιήσουν τις επενδύσεις τους, στην ώρα τους. Έτσι αυτή τη στιγμή τους παρουσιάζεται ως ευνοημένους στα μάτια των υπόλοιπων επενδυτών ενώ μόνο ένα πολύ μικρό μέρος αυτών κατάφερε να υλοποιήσει τις επενδύσεις του.

5. Αναφέρετε ότι ειδικά για τα αγροτικά, που ακριβώς επειδή εξ αρχής είχαν ειδική ευνοϊκή αντιμετώπιση και για αυτό απαγορευόταν η πώληση της επένδυσης που είχε χαρακτηριστεί αγροτική, με το νόμο αυτό δίδεται πια και αυτή η δυνατότητα. Αυτό το μέτρο μόνο προς την σωστή κατεύθυνση δεν μπορεί να λογιστεί. Ουσιαστικά βοηθάτε αυτούς τους οποίους χρησιμοποίησαν τους αγρότες έναντι πινακίου φακής ούτως ώστε να ενταχθούν στις ευνοϊκές ρυθμίσεις της κατηγορίας αυτής.

6. Αναφέρετε ότι τα οικιακά φωτοβολταϊκά αποτελούν τη μοναδική κατηγορία επενδύσεων ΑΠΕ που μέχρι σήμερα δεν είχαν ενταχθεί σε κανένα από τα μέτρα που πήρε η Κυβέρνηση για τη μείωση του ελλείμματος του ΛΑΓΗΕ, έχοντας μάλιστα εξαιρεθεί και από την επιβολή της έκτακτης εισφοράς. Έχετε υπολογίσει ότι ένα πολύ μεγάλο μέρος των φωτοβολταϊκών επί της στέγης είναι συνδεδεμένα με στεγαστικά δάνεια; Γιατί σύμφωνα με τον πίνακα του σχεδίου νόμου που αφορά το Δ΄ τρίμηνο του 2012 αποζημιώνεται με μεγαλύτερη τιμή πώλησης της kWh ένας φ/β σταθμός 100kWp (0,305€/kWh) σε σχέση με ένα 10άρι σε στέγη (0,255€/kWh) όταν το κόστος υλοποίησης ήταν δυσανάλογα μεγαλύτερο στο δεύτερο; Μήπως δεν έχει γίνει επαρκής σχεδιασμός;

7. Αναφέρετε ότι οι μειώσεις στις υφιστάμενες τιμές απλά μειώνει την κερδοφορία των επενδυτών και αυξάνει ελαφρά το χρόνο απόσβεσής τους, ενώ οι επενδύσεις αυτές παραμένουν ιδιαίτερα κερδοφόρες –πάνω από το μέσο ευρωπαϊκό όρο και πολύ πιο πάνω από οποιαδήποτε άλλη επένδυση σήμερα στην Ελλάδα– και ο χρόνος απόσβεσής τους –ειδικά μετά την παράταση– παραμένει μικρός. Σε πολλές περιπτώσεις, με τις νέες τιμές πώλησης της ενέργειας από φωτοβολταϊκούς σταθμούς, ο χρόνος απόσβεσης γίνεται απελπιστικά μεγαλύτερος σε σχέση με τον αρχικό, εντούτοις οι μεγάλοι αιολικοί σταθμοί και οι μεγάλες επενδύσεις σε ΣΗΘΥΑ (οι οποίες ευνοήθηκαν από μια σειρά ρυθμίσεων του παρελθόντος) οι οποίοι έχουν επιδοτηθεί στο παρελθόν και αποσβένουν σε λιγότερο από 4 έτη, δεν υφίστανται κανενός είδους μείωση της τιμής πώλησης. Όμως σε κάθε περίπτωση γιατί θα πρέπει να τιμωρηθεί η επιχειρηματικότητα και να ποινικοποιηθεί η κερδοφορία μιας επιχείρησης; Φυσικά υπάρχουν και άλλοι παράγοντες οι οποίοι δεν  λήφθηκαν καθόλου υπόψη κατά την σύνταξη του νομοσχεδίου και τον υπολογισμό των οικονομικών δεικτών για τον καταρτισμό των πινάκων, όπως είναι το μέγεθος των απρόβλεπτων εξόδων που έχουν οι φ/β σταθμοί. Ήδη σε πολλά σημεία της χώρας έχουν προκληθεί εκτεταμένες βλάβες λόγω δυσμενών καιρικών φαινομένων με σημαντικό κόστος αποκατάστασης, αλλά και λόγω ταχύτερης γήρανσης του εξοπλισμού από αυτήν που προέβλεπαν αρχικά οι κατασκευαστές του. Όλα τα παραπάνω δυσχεραίνουν περαιτέρω τη βιωσιμότητα των επενδύσεων αυτών. Πολύ σημαντικό είναι επίσης, ότι στο νέο νομοσχέδιο δεν προβλέπεται ετήσια αναπροσαρμογή σύμφωνα με το Δείκτη Τιμών Καταναλωτή η οποία προβλεπόταν στις παλιές συμβάσεις. Αυτό σημαίνει ότι ακόμα και με μικρές αυξήσεις του πληθωρισμού, οι συμβάσεις αυτές θα απαξιωθούν πολύ γρηγορότερα από το τέλος της 20ετίας. Γιατί δεν λήφθηκαν στους υπολογισμούς υπόψη όλα τα προαναφερόμενα;

8. Επίσης αναφέρετε ότι παρότι η έκτακτη εισφορά, ήταν και πιο παρεμβατική και είχε θεωρηθεί από τους επενδυτές δυσβάστακτη, για το διάστημα το οποίο ίσχυσε, εγκαταστάθηκε πάνω από το μισό του συνόλου της ισχύος των φωτοβολταϊκών που έχει η χώρα ως σήμερα. Πράγμα που αποδεικνύει ότι εξακολουθούν και με αυτά τα δεδομένα οι επενδύσεις αυτές να είναι ιδιαιτέρως ελκυστικές. Και επικαλείστε δια του λόγου το αληθές, έναν από τους πιο οργανωμένους συνδέσμους φωτοβολταϊκών (ΣΕΦ) ο οποίος κατά τη διάρκεια της δημόσιας διαβούλευσης για το συγκεκριμένο νομοσχέδιο επικρότησε την πρωτοβουλία του ΥΠΕΚΑ για την άρση της αναστολής που ίσχυε ως σήμερα επιβεβαιώνοντας το ενδιαφέρον που συνεχίζει να υπάρχει για αυτές τις επενδύσεις ακόμα και μετά από τις συγκεκριμένες παρεμβάσεις. Πράγματι ο Σύνδεσμος Εταιριών Φωτοβολταϊκών τονίζει την ανάγκη των κατασκευαστών να κατασκευάσουν έργα ώστε να μην χάσουν την θέση τους αρκετοί άνθρωποι οι οποίοι δουλεύουν στον κλάδο. Όμως αυτό δεν σημαίνει ταυτόχρονα πως θα βρεθούν και επενδυτές να επενδύσουν στην κατασκευή φωτοβολταϊκών σταθμών. Γιατί άλλωστε να επενδύσουν στην  ηλιακή ενέργεια αφού οι οικονομικοί δείκτες των ώριμων αιολικών έργων είναι πολύ καλύτεροι; Σε κάθε περίπτωση αυτό ήταν ένα σχόλιο μεταξύ των χιλίων τριακοσίων τριάντα τεσσάρων σχολίων της διαβούλευσης του νομοσχεδίου!

Και από την άλλη μήπως σας διαφεύγουν όλοι οι υπόλοιποι φορείς του κλάδων των ΑΠΕ, τα Επιμελητήρια, αλλά και όλοι εμείς οι Βουλευτές που καθημερινά ερχόμαστε σε επαφή με δεκάδες μικρό- ή μεγαλο-επενδυτές σε όλη την Επικράτεια.

Κατόπιν των ανωτέρω,

1. Τι έχετε να μας απαντήσετε επίσημα και υπεύθυνα για όλα τα παραπάνω;